Brazylia to kraj, który obecnie kojarzy się głównie z kawą, piłką nożną, sambą i karnawałem w Rio do Janeiro. Warto jednak zdawać sobie sprawę, że wspomniane państwo pomimo wielu problemów (m.in. przestępczości i rozwarstwienia majątkowego) jest zaliczane do grona najbardziej perspektywicznych gospodarek świata (jako jeden z tzw. krajów BRICS).
Real brazylijski (BRL)
Rosnąca rola Brazylii w globalnym systemie ekonomicznym, wiąże się również z coraz większym znaczeniem tamtejszej waluty, czyli reala brazylijskiego.
Z realami mają do czynienia między innymi polscy turyści wybierający się do Brazylii oraz niektórzy przedsiębiorcy.
Wymień, prześlij Reale przez internet
Symbol oraz podział waluty brazylijskiej
Polacy dość rzadko mogą się natknąć na symbol reala brazylijskiego w międzynarodowym formacie ISO 4217 (BRL). Trudno się temu dziwić, gdyż real w naszym kraju nie jest często wymienianą walutą. Ta brazylijska jednostka monetarna bywa również oznaczana symbolem „R$”, który stanowi oczywiste nawiązanie do dolara amerykańskiego. Warto zwrócić uwagę, że czasem jest używany również symbol cifrão, który wygląda jak litera „S” przekreślona dwoma pionowymi kreskami. Wcześniej taki symbol podobny do „dolarowego”, stanowił również oznaczenie portugalskiego escudo. Wykorzystanie identycznego symbolu do zapisu reala oraz escudo oczywiście nie jest przypadkowe. W tym kontekście warto przypomnieć, że spory obszar dzisiejszej Brazylii był kolonią portugalską.
Sama nazwa brazylijskiej waluty, również posiada wyraźny związek z czasami kolonialnymi. Reale pozostawały w użyciu na terytorium dzisiejszej Brazylii od początku utworzenia kolonii portugalskiej. Nazwa „real” oznacza walutę królewską. Więcej o aspektach historycznych napiszemy w kolejnym rozdziale naszego opracowania. Jeżeli chodzi o same nazwy walut, to warto również zwrócić uwagę, że kolonialny rodowód ma określenie jednej setnej reala (centavo). Tym mianem określano monety o małej wartości (zdawkowe) w wielu krajach będących posiadłościami kolonialnymi Hiszpanii lub Portugalii. Warto dodać, że „centavo” w dosłownym tłumaczeniu oznacza właśnie „setną część”. Centavo stanowiło podjednostkę monetarną w Brazylii również wtedy, gdy tamtejsza waluta nosiła nazwę cruzeiro. Ta nazwa stanowi nawiązanie do Krzyża Południa (braz. Cruzeiro do Sul), czyli charakterystycznego gwiazdozbioru nieba, który jest dobrze widoczny z południowej półkuli.
Monety brazylijskie
Jeżeli chodzi o współczesne brazylijskie centavos, to w obiegu obecnie znajdują się monety należące do dwóch serii (patrz poniższe grafiki). Z pierwszej serii (emitowanej w latach 1994 – 1997), wycofano jedynie monetę o nominale 1 reala. Pozostałe stalowe monety należące o pierwszej serii, wciąż pozostają legalnym, lecz coraz rzadszym środkiem płatniczym. Mowa o następujących nominałach: 1 centavo, 5 centavo, 10 centavo, 25 centavo oraz 50 centavo. Na każdej z wymienionych monet, znajdziemy m.in. oblicze kobiety, która personifikuje republikę (podobnie jak francuska Marianna).
Nowsze monety z serii wprowadzonej w 1998 r. są o wiele bardziej zróżnicowane (nie tylko pod względem używanych do produkcji materiałów). Nowa seria zawiera monety o następującym nominale (patrz poniższa grafika):
- 1 centavo (moneta nadal używana, ale już nie emitowana od 2005 roku – ze względu na małą liczbę najmniejszych monet w obiegu, brazylijskie ceny są często zaokrąglane do 5 lub 10 centavo)
- 5 centavo
- 10 centavo
- 25 centavo
- 50 centavo
- 1 real (100 centavo)
Na nowszych brazylijskich monetach znajdziemy podobizny: Pedra Álvaresa Cabrala – odkrywcy Brazylli (1 centavo), Joaquima José da Silva Xaviera – działacza niepodległościowego straconego przez Portugalczyków (5 centavo), Piotra I – pierwszego cesarza Brazylii (10 centavo), Deodora da Fonseca – pierwszego brazylijskiego prezydenta (25 centavo) oraz José Paranhosa – ojca brazylijskiej dyplomacji (50 centavo). Na monecie jednorealowej umieszczono z kolei wizerunek kobiety personifikującej brazylijską republikę (patrz poniższa grafika).
W przypadku Brazylii, mamy do czynienia z dość ciekawą sytuacją. Chodzi o umieszczenie postaci historycznych na monetach i rezygnację z podobnego zabiegu dotyczącego banknotów. Brazylijskie banknoty z obecnej serii emitowanej od 2010 roku, przedstawiają kobiecą personifikację republiki oraz ciekawe okazy lokalnej fauny (patrz dwie poniższe grafiki). Bardzo podobnie wyglądają nadal używane banknoty z pierwszej serii (patrz trzecia grafika), cechujące się jednak gorszymi zabezpieczeniami. Banknoty należące do pierwszej serii emitowano od 1994 r. do 2010 r. Co ciekawe, na banknotach z obydwu serii można znaleźć te same gatunki zwierząt: żółwia szylkretowego (2 BRL), czaplę białą (5 BRL), arę zielonoskrzydłą (10 BRL), marmozetę lwią (20 BRL), jaguara (50 BRL) oraz granika wielkiego (100 BRL). W ramach drugiej serii, ponownie nie wyemitowano już banknotu o nominale 1 BRL, który przedstawiał m.in. kolibra szmaragdzika mlecznego.
Wymień, prześlij Reale przez internet
Historia waluty BRL
Tak jak już wspomnieliśmy, nazwa współczesnej brazylijskiej waluty nawiązuje do czasów kolonialnych oraz reala portugalskiego. W ramach tego rozdziału, szerzej opiszemy historię Brazylii oraz jej systemu monetarnego.
Historia reala na terenie Brazylii rozpoczyna się od czasów kolonialnej ekspansji Portugalczyków. Przybysze z Półwyspu Iberyjskiego przywieźli ze sobą m.in. portugalskie reale. W obiegu znajdowały się również monety emitowane przez holenderskich oraz francuskich osadników (zajmujących północno – wschodnie wybrzeże) i hiszpańskie pieniądze z pozostałego obszaru Ameryki Południowej. W tym kontekście warto przypomnieć, że cała zachodnia część kontynentu była obszarem ekspansji hiszpańskiej, a Portugalczycy kolonizowali zachodnie wybrzeże. Ta sytuacja skutkuje językową odrębnością Brazylii, w której mówi się po portugalsku, a nie hiszpańsku.
Monetarny chaos na terytorium portugalskiej kolonii został uporządkowany w 1694 roku. Wtedy w mieście Salvador otwarto pierwszą brazylijską mennicę produkującą monety na krajowy użytek. Z czasem brazylijskie złoto posłużyło również do wybijania reali płynących do Portugalii. Wartość takich monet była różnie ustalona dla kolonii oraz macierzystego kraju. Wysyłane do Lizbony złote reale, stały się ważnym wsparciem dla portugalskiej korony. Z czasem kolonia brazylijska straciła jednak monopol na produkcję cukru trzcinowego, co przyczyniło się do jej osłabienia gospodarczego. Poniżej prezentujemy złotego reala z czasów, kiedy Portugalia sprawowała jeszcze mocną i niezachwianą kontrolę nad swoją brazylijską kolonią (rok 1727).
W 1807 r. na terenie obecnej Brazylii schroniła się portugalska rodzina królewska, co skutkowało przyznaniem kolonii wielu przywilejów. Po zakończeniu tej emigracji wymuszonej przez wojny napoleońskie, władcy Portugalii powrócili do Europy (1820 r.) i odebrali kolonii wcześniej nadane przywileje. Opisywana sytuacja spowodowała niezadowolenie społeczne i ogłoszenie niepodległości Brazylii (1822 r.) przez jej późniejszego cesarza Piotra I. Do 1822 r. występował on jako regent i przedstawiciel portugalskiej korony. Drugi brazylijski cesarz (Piotr II) rządził krajem aż 49 lat (do 1889 r.), a jego panowanie przebiegło pod znakiem unowocześnienia kraju. Równocześnie Brazylia uzależniła się gospodarczo od eksportu kawy. Za ten cenny towar płacono w ówczesnych realach (patrz poniższy banknot 2000 reali z 1870 r.). Pomimo stopniowej utraty wartości, reale nie posiadały podjednostki. Dlatego brazylijskie ceny wyrażano najpierw w tysiącach reali, a później w milionach reali.
Warto dodać, że przez cały XIX wiek real posiadał pokrycie w kruszcu, które jednak stopniowo malało. Po wprowadzeniu złotego standardu (1846 r.), wartość reala miała odpowiadać 882 mg złota. Szybki spadek realnej siły nabywczej reala był widoczny w czasach brazylijskiej republiki (od 1889 r. do 1930 r.). W 1926 r. pokrycie reala ustalono tylko na 189 miligramów złota. Kryzys gospodarczy zmusił nowe brazylijskie władze do rezygnacji ze złotego standardu (1933 r.) i powiązania reala z kursem USD (12 500 reali za 1 dolara). Takie decyzje podjęła już ekipa dyktatora Vargasa, który rządził krajem od 1930 r. do 1945 r. W 1939 r. real został zdewaluowany (do 22 500 reali za 1 USD), a trzy lata później zmieniono słabą krajową walutę na cruzeiro. Poniżej prezentujemy banknot o wartości 50 000 reali pochodzący z 1936 roku, czyli okresu dyktatorskich rządów Vargasa.
Nowa waluta o wartości 1000 „starych” reali miała był bardziej stabilna i wiarygodna. Przez pierwsze 15 lat funkcjonowania cruzeiro, spadek jego wartości nie był niepokojąco szybki. Wszystko zmieniło się pod koniec lat 50 – tych, a przyczynę stanowiła szybka inflacja. Spadek wartości brazylijskiego pieniądza był spowodowany m.in. kosztownym przeniesieniem stolicy do Brasilii (1960 r.), czyli zupełnie nowego miasta założonego w centrum kraju. Wspomniana inicjatywa prezydenta Juscelino Kubitschska (1956 r. – 1961 r.) podobnie jak inne przedsięwzięcia rozwojowe związane z wysokim poziomem wydatków budżetu, skutkowały wzrostem inflacji (do 43%) oraz zagranicznego zadłużenia Brazylii. Poniżej prezentujemy banknot z tych czasów.
W 1964 r. kontrolę nad Brazylią przejęła grupa wojskowych, a system polityczny zyskał cechy prawicowego reżimu. Zamach stanu z 1964 roku był odpowiedzią na propozycje radykalnych reform społecznych (m.in. likwidacji wielkiej własności ziemskiej), które ogłosił lewicowy prezydent João Goulart. Trzy lata po dojściu do władzy, junta wojskowa wprowadziła nowe cruzeiro zastępujące 1000 poprzednich jednostek monetarnych (starych cruzeiro). Co ciekawe, do nazwy cruzeiro powrócono w 1970 roku. Pierwsze 10 lat reżimu wojskowego w Brazylii cechowało się brutalnością i coraz lepszą koniunkturą gospodarczą (patrz wykres poniżej). W szczytowym okresie, tempo wzrostu brazylijskiego PKB przekraczało 10% rocznie. Dobre wyniki gospodarcze tłumiły niezadowolenie społeczeństwa. Nastroje społeczne pogorszyły się, gdy pierwszy kryzys naftowy mocno dotknął gospodarkę i spowodował wzrost inflacji. Poniżej prezentujemy banknot o nominale 100 cruzeiro z 1975 roku, czyli okresu spowolnienia gospodarczego.
Wymień, prześlij Reale przez internet
W odpowiedzi na słabsze wyniki gospodarcze, reżim nadal próbował prowadzić politykę substytuowania importu i chętnie sprowadzał urządzenia oraz technologie z bardziej rozwiniętych państw. Taka polityka skutkowała coraz większym zadłużeniem zagranicznym oraz rosnącym deficytem na rachunku obrotów bieżących. Kolejnym problemem stała się inflacja napędzana m.in. przez wyższe ceny ropy naftowej. Energochłonna i uzależniona od importu „czarnego złota” brazylijska gospodarka, mocno odczuła wzrost cen tego cennego surowca. Na początku lat 80 – tych, roczne tempo inflacji wynosiło już ponad 100%. Dodatkowym kłopotem był rosnący koszt obsługi zagranicznych kredytów ze zmienną stopą procentową. Z tym samym problemem wówczas borykał się między innymi PRL.
Generałowie należący do rządzącej junty, w obliczu coraz większego niezadowolenia społecznego i gorszych wyników gospodarki, zaczęli stopniowo liberalizować system polityczny. Sytuację gospodarczą Brazylii pogorszył drugi kryzys naftowy z 1979 r. Jego skutkiem była między innymi recesja z początku lat 80 – tych (patrz poniższy wykres).
W pierwszej połowie lat 80 – tych, miał miejsce powolny powrót Brazylii do standardów demokratycznych połączony z wdrażaniem planu naprawczego Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Wspomniany plan gospodarczy zakładał kontrolę salda rachunków bieżących poprzez wzrost eksportu połączony z ograniczeniem importu. W zwiększeniu wartości eksportu miała pomóc między innymi dalsza dewaluacja cruzeiro. Ubocznym efektem tego procesu był wzrost inflacji, która z poziomu około 150% rocznie (1986 r.) poszybowała do prawie 3000% w 1990 r. (patrz poniższy wykres). Sytuację pogarszała niechęć kolejnych rządów do ograniczenia rozbuchanych wydatków publicznych. Przy opisywanym podejściu rządzących, plany ograniczenia inflacji poprzez „zamrożenie” cen (takie jak w 1986 r.), szybko okazywały się bezskuteczne.
Brazylijska inflacja z lat 80 – tych, wymuszała konieczność drukowania banknotów o coraz wyższym nominale. Przykładem jest banknot o wartości 100 000 cruzeiro z 1985 roku, przedstawiający prezydenta Kubitschska (patrz poniżej).
Przedstawiony powyżej banknot wyemitowano na rok przed poważną zmianą. W 1986 r. pojawiła się nowa jednostka monetarną z nazwą cruzado. Jedno cruzado zastąpiło 1000 zdewaluowanych cruzeiro. Brak postępów w walce z hiperinflacją sprawił, że nowa jednostka walutowa (cruzado) przetrwała tylko trzy lata. W 1989 r. wprowadzono nowe cruzado o wartości 1000 poprzednich cruzado. Przedstawiony poniżej banknot nosi na sobie pieczątkę, która prowizorycznie zmieniła jego wartość (z 5000 „starych” cruzado do 5 „nowych” cruzado). Nowe cruzado okazało się jeszcze bardziej krótkotrwałym bytem niż jego poprzednik, gdyż było używane zaledwie przez rok.
W 1990 roku Brazylia znów powróciła do cruzeiro jako swojej jednostki walutowej (patrz banknot przedstawiony poniżej). Taka zmiana niepowiązana z systemowymi reformami, oczywiście nie mogła ustabilizować gospodarki i trwale zdusić inflacji. Nadzieje na poprawę pojawiły się dopiero w 1992 roku, gdy pozbawiony poparcia politycznego prezydent Color de Mello został usunięty z urzędu (pod zarzutem korupcji), a jego miejsce zajął Itamar Franco. Kontrowersyjne działania Mello (np. zamrożenie płac, cen i dużych kwot na kontach) tylko przejściowo obniżyły inflację do poziomu około 500% rocznie (patrz wynik z 1991 r. na powyższym wykresie).
Wymień, prześlij Reale przez internet
Plan prezydenta Franco (Plano Real) zakończył się o wiele większym sukcesem. Jego głównymi elementami było uchwalenie zrównoważonego budżetu, podwyższenie stóp procentowych i wprowadzenie nowej waluty (reala) powiązanej z kursem dolara amerykańskiego. Przed wprowadzeniem zupełnie nowej jednostki walutowej, przez krótki czas emitowano jeszcze banknoty z nazwą cruzeiro real (lata 1993 – 1994). Ta tymczasowa jednostka walutowa miała „pochłonąć” skutki hiperinflacji i stworzyć pole do wprowadzenia stabilnego reala. Poniżej został przedstawiony banknot o wartości 10 000 cruzeiro real z 1993 r. Warto wiedzieć, że razem z cruzeiro real funkcjonowała umowna jednostka walutowa (Unidade Real de Valor – URV), w której były wyrażane tylko ceny. Stabilność powiązanej z dolarem jednostki URV, miała uspokoić konsumentów i zmniejszyć ich oczekiwania inflacyjne. Wraz z początkiem lipca 1994 roku, URV zamieniło się w reala (1 URV = 1 BRL). Nowa brazylijska waluta zastąpiła 2750 cruzeiro real.
Dzięki zawyżonemu kursowi reala, brazylijski rząd chciał zwiększyć dostępność importowanych dóbr. Parytetu pomiędzy realem oraz dolarem amerykańskim nie udało się jednak utrzymać na dłuższą metę. Dlatego w kolejnych latach po realizacji planu stabilizacyjnego, stopniowo dewaluowano reala. Wymuszone problemami gospodarczymi upłynnienie tej waluty w styczniu 1999 roku, przyniosło gwałtowny spadek jej kursu wobec dolara (patrz poniższy wykres) i pomogło odzyskać eksportowy wigor gospodarce osłabionej przez rosyjski oraz azjatycki kryzys gospodarczy. Trudności gospodarcze z przełomu XX wieku i XXI wieku, otworzyły drogę do prezydentury dla Luiza Inácio Lula da Silvy. Lula dla Silva zastąpił na stanowisku Fernando Henrique Cardoso. Mowa o ministrze finansów odpowiedzialnym za wdrożenie planu stabilizacyjnego, który później został prezydentem (lata 1995 – 2003). Czasy rządów da Silvy cechowały się szybszym tempem wzrostu gospodarczego (napędzanym m.in. przez globalną koniunkturę). W tym okresie miał również miejsce przejściowy wzrost wartości reala względem USD. Przyczyn tego zjawiska można upatrywać m.in. w mniejszej awersji inwestorów do ryzyka, deficycie handlowym USA, dobrej sytuacji gospodarczej Brazylii i kosztownym zaangażowaniu USA w Afganistanie oraz Iraku. Początek globalnego kryzysu (pod koniec 2008 r.) przyniósł przejściowe osłabienie reala i zerowe tempo wzrostu PKB dla Brazylii. W 2010 r. brazylijska gospodarka wróciła jednak na ścieżkę wzrostu (prawie 8% rocznie).
Kolejne lata przypadające na prezydenturę Dilmy Rousseff były już znacznie gorsze. Przyczyn tej zmiany trzeba upatrywać m.in. w bardzo ekspansywnej polityce fiskalnej nowego rządu i spadku cen wielu dóbr eksportowanych przez Brazylię (m.in. soi, cukru oraz rudy żelaza). Warto również wspomnieć o pogarszającej się ocenie brazylijskiej gospodarki w związku z szybkim wzrostem zadłużenia wewnętrznego oraz zagranicznego. Pewne znaczenie miało również zamieszanie polityczne związane z impeachmentem prezydent Rousseff i późniejszym oskarżeniem nowego prezydenta Temera o korupcję. Dane Banku Światowego z 2016 r. niestety wskazują, że brazylijska gospodarka skurczyła się o 3,6%. Nieco większy spadek (o 3,8%) odnotowano dla 2015 r. Niewielki wzrost gospodarczy udało się jeszcze osiągnać w 2014 r. (0,5%). Najnowsze sygnały wskazują, że 2017 r. może zakończyć się niewielkim wzrostem PKB dla Brazylii. Bez reform skutkujących poprawą konkurencyjności gospodarki i trwałej stabilizacji politycznej, powrót Brazylii na ścieżkę szybkiego wzrostu będzie jednak bardzo trudny.
Wymień, prześlij Reale przez internet
Emitent, wartość emisji i zasięg obowiązywania waluty
Z monetarną historią Brazylii, ściśle związane są również losy jej banku centralnego. Ta instytucja nosząca oficjalną nazwę Banco Central do Brasil (BCB), została utworzona w 1964 roku. Wcześniej pewne zadania banku centralnego wykonywał Bank Brazylii utworzony jeszcze na początku XIX wieku przez Portugalczyków. Wspomniana instytucja działała jako królewski, a później rządowy bank bez prawa do prowadzenia polityki monetarnej. Dopiero w 1945 roku prezydent (de facto dyktator) Getúlio Vargas powołał SUMOC (braz. Superintendência da Moeda e do Crédito), czyli instytucję posiadającą uprawnienia do kontroli podaży pieniądza. W 1964 roku kompetencje monetarne przejął Bank Centralny Brazylii powołany jako instytucja całkowicie kontrolowana przez państwo. Później BCB stopniowo przejmował pozostałe kompetencje Banku Brazylii. Konstytucja brazylijska z 1988 roku potwierdziła rolę Banku Centralnego Brazylii jako instytucji uprawnionej do prowadzenia polityki monetarnej. Co ważne, obecne przepisy konstytucji zabraniają bankowi centralnemu finansowania potrzeb budżetu państwa. Takie proinflacyjne praktyki zdarzały się w przeszłości. Warto dodać, że od końca lat 60 – tych główna siedziba BCB znajduje się w nowej stolicy – Brasilii. Tam pracuje między innymi prezes banku centralnego, który jest nominowany przez Prezydenta i akceptowany na posiedzeniu Senatu.
W ramach swoich kompetencji, Bank Centralny Brazylii poza prowadzeniem polityki monetarnej i kontrolowaniem emisji pieniądza gotówkowego, zajmuje się między innymi nadzorowaniem systemu finansowego oraz działalnością analityczną. Na swojej stronie internetowej BCB publikuje między innymi dane o podaży krajowego pieniądza. Te informacje wskazują, że we wrześniu 2017 r. podaż M3 dla brazylijskiego reala wynosiła 5,69 bln BRL (6,49 bln zł). Do tej kwoty wliczono między innymi gotówkę w obiegu, depozyty bankowe oraz niektóre papiery dłużne. Porównywalny wynik dotyczący złotego (podaż M3), we wrześniu 2017 r. oscylował na poziomie 1,28 bln zł. Duża dysproporcja pomiędzy podażą złotego i reala nie będzie wydawać się zaskakująca, gdy porównamy rozmiar polskiej oraz brazylijskiej gospodarki. Według danych Banku Światowego z 2016 roku, polska gospodarka pod względem nominalnego PKB uplasowała się na 23 miejscu (wśród 217 badanych krajów) i osiągnęła wynik 470 mld USD. Jeżeli chodzi o Brazylię, to w minionym roku wspomniany kraj zajął dziewiąte miejsce na świecie z wynikiem 1796 mld USD. Brazylijski real na razie nie jest jeszcze walutą globalną, ale trzeba pamiętać, że pozostaje jedynym środkiem płatniczym w macierzystym kraju liczącym sobie około 208 mln mieszkańców.
Polityka monetarna emitenta BRL
Trwający obecnie kryzys gospodarczy, z pewnością stawia brazylijskie władze monetarne przed trudnymi zadaniami. Dane z I kw. 2017 r. wykazują wzrost PKB wynoszący aż 1,0% (w stosunku do IV kw. 2016 r.). Bank BBVA prognozuje jednak, że w kolejnych kwartałach analogiczne tempo wzrostu będzie się wahać od 0,0% do 0,6% (patrz poniższy wykres). Do końca 2018 r. raczej nie można się spodziewać bardzo dobrych wyników gospodarczych Brazylii. Roczne wzrosty PKB przekraczające 5,0% nadal pozostają odległym celem. Prognozowane utrzymanie wzrostu gospodarczego przez najbliższe kilka kwartałów, można postrzegać jako pozytyw. Trzeba jednak pamiętać, że mówimy o kraju z dużym potencjałem gospodarczym, który poprzez szybki rozwój musi redukować ogromny obszar biedy i społecznego wykluczenia.
Prognozy specjalistów z banku BBVA sugerują, że wzrost gospodarczy w Brazylii będzie skutkował przełamaniem spadkowego tempa inflacji (patrz kolejny wykres). Brazylijskim władzom monetarnym udało się zatrzymać inflację, która na przełomie 2015 r. i 2016 r. przekraczała już 10%. Zgodnie z prognozami BBVA, po odbiciu z poziomu niewiele niższego od 3,0%, stopa brazylijskiej inflacji ustabilizuje się w pobliżu 4,0%. W tym kontekście warto przypomnieć, że przedział inflacji akceptowanej przez brazylijski bank centralny obecnie rozciąga się od 3,0% do 6,0%.
Oczekiwana stabilizacja inflacji na poziomie około 4,0%, powinna skłonić Bank Centralny Brazylii do utrzymania swojej głównej stopy procentowej (SELIC) wynoszącej 7,5% (pod koniec października 2017 r.). Warto wspomnieć, że jeszcze niedawno (tzn. w I kw., II kw. i III kw. 2016 r.) wspomniana stopa przekraczała 14,0% (patrz trzeci poniższy wykres). Oczywiście istnieje spore ryzyko pojawienia się bodźców politycznych lub finansowych, które zdestabilizują całą brazylijską gospodarkę i zmienią politykę monetarną BCB.
Specyfika i znaczenie reala brazylijskiego na rynku FOREX
Tak jak już wspomnieliśmy, Brazylia pod względem wielkości gospodarki zajmuje obecnie dziewiąte miejsce na świecie. Pozycja reala na rynku FOREX jest znacznie słabsza (patrz poniższa tabela). Ta sytuacja wynika między innymi z ograniczonego zaufania inwestorów do brazylijskiej waluty. Według danych Banku Rozrachunków Międzynarodowych (Bank of International Settlements – BIS), przez kolejne lata real miał następujący udział w obrotach rynku FOREX:
- 2001 rok – 0,5% (17 miejsce)
- 2004 rok – 0,3% (21 miejsce)
- 2007 rok – 0,4% (21 miejsce)
- 2010 rok – 0,7% (21 miejsce)
- 2013 rok – 1,1% (19 miejsce)
- 2016 rok – 1,0% (19 miejsce)
Te same dane BIS następująco przedstawiają udział złotego w obrotach rynku FOREX:
- 2001 rok – 0,5% (18 miejsce)
- 2004 rok – 0,4% (19 miejsce)
- 2007 rok – 0,8% (17 miejsce)
- 2010 rok – 0,8% (18 miejsce)
- 2013 rok – 0,7% (22 miejsce)
- 2016 rok – 0,7% (22 miejsce)
Jak widać, real ostatnio wyprzedził złotego pod względem udziału w wartości forexowych transakcji. Brazylijska waluta na pewno ma znacznie większy potencjał niż złotówka do tego, by zająć miejsce w pierwszej dziesiątce. Na razie wzrost znaczenia reala wydaje się jednak ograniczany przez sytuację gospodarczą Brazylii.
Wymień, prześlij Reale przez internet
Znaczenie BRL i PLN na rynku FOREX (2001 r. – 2016 r.) | ||||||
Waluta
↓ |
2001 r. | 2004 r. | 2007 r. | 2010 r. | 2013 r. | 2016 r. |
Wartościowy udział danej waluty w obrotach FOREX-u | ||||||
Dolar amerykański (USD) | 90% | 88% | 86% | 85% | 87% | 88% |
Euro (EUR) | 38% | 37% | 37% | 39% | 33% | 31% |
Jen (JPY) | 24% | 21% | 17% | 19% | 23% | 22% |
Funt brytyjski (GBP) | 13% | 16% | 15% | 13% | 12% | 13% |
Dolar australijski (AUD) | 4% | 6% | 7% | 8% | 9% | 7% |
Dolar kanadyjski (CAD) | 4% | 4% | 4% | 5% | 5% | 5% |
Frank szwajcarski (CHF) | 6% | 6% | 7% | 6% | 5% | 5% |
Juan renminbi (CNY) | 0% | 0% | 0% | 1% | 2% | 4% |
Korona szwedzka (SEK) | 2% | 2% | 3% | 2% | 2% | 2% |
Peso meksykańskie (MXN) | 1% | 1% | 1% | 1% | 3% | 2% |
Real brazylijski (BRL) | 1% | 0% | 0% | 1% | 1% | 1% |
Złoty polski (PLN) | 0% | 0% | 1% | 1% | 1% | 1% |
Źródło: opracowanie Kurencja.com na podstawie danych Banku Rozrachunków Międzynarodowych (raport Triennial Central Bank Survey z 2016 r.)
Notowania waluty BRL oraz jej zmienność
Brazylia nie jest ważnym partnerem handlowym Polski i znajduje się w zupełnie innym obszarze geopolitycznym. Właśnie dlatego można przypuszczać, że zmienność kursowa reala wobec złotego jest duża. Taką zmienność z ostatniego miesiąca, kwartału, roku i trzyletniego okresu prezentujemy w poniższej tabeli. Wspomniane zestawienie opierające się na danych serwisu RatesFx.com, prezentuje również wyniki dotyczące głównych światowych walut – USD, EUR, JPY, GBP oraz CHF. Dane RatesFx.com z 28 października 2017 r. wskazują, że real cechował się największą zmiennością kursową w czasie ostatniego miesiąca, roku i trzyletniego okresu. Jeżeli chodzi o okres trzymiesięczny, to bardziej zmienny był tylko dolar amerykański. Opisywana sytuacja wynika z dużej niestabilności gospodarczej oraz politycznej Brazylii. Oprócz fatalnych wyników gospodarki z 2015 roku i 2016 roku, na notowania BRL wpływały uliczne protesty uliczne oraz korupcyjne oskarżenia wobec obecnego prezydenta i jego poprzedniczki. Warto dodać, że korupcyjne problemy ma również prezydent Lula, który rządził Brazylią w latach 2003 – 2011.
Sprawdź, w jaki sposób opisywaliśmy historię, perspektywy i znaczenie euro >
Przeczytaj nasz ciekawy opis dolara amerykańskiego, czyli najpopularniejszej waluty świata >
Dowiedz się więcej o nazwie, historii i specyfice brytyjskiego funta >
Zobacz, co warto wiedzieć o franku szwajcarskim i wzroście jego kursu z 2015 roku >
Zmienność notowań BRL oraz głównych walut
w stosunku do złotego (październik 2017 r.) |
||||
Analizowany wskaźnik →
Waluta ↓ |
Wskaźnik zmienności kursu
w stosunku do złotego* |
|||
Ostatni
1 miesiąc |
ostatnie 3 miesiące | ostatni 1 rok | ostatnie
3 lata |
|
Real brazylijski (BRL) | 8,24 | 8,26 | 11,59 | 13,85 |
Dolar amerykański (USD) | 7,86 | 8,72 | 8,54 | 9,62 |
Euro (EUR) | 3,22 | 3,94 | 4,59 | 5,78 |
Jen japoński (JPY) | 6,48 | 8,03 | 8,92 | 10,87 |
Funt brytyjski (GBP) | 6,28 | 7,68 | 8,96 | 9,43 |
Frank szwajcarski (CHF) | 4,90 | 7,18 | 6,20 | 11,78 |
*- Wskaźnik zmienności to zannualizowane odchylenie standardowe z wahań danej pary walutowej,
Źródło: opracowanie Kurencja.com na podstawie danych www.RatesFx.com z 28 października 2017 r.
Ciekawostki związane z BRL
Nasz kolejny walutowy opis zakończymy ciekawostkami. Bogata historia reala brazylijskiego oraz samej Brazylii obfituje w takie ciekawe fakty. Warto wiedzieć, że:
- Na każdej z brazylijskich monet należących do nowszej drugiej serii, możemy zobaczyć cztery gwiazdy Krzyża Południa. Ten łatwo rozpoznawalny gwiazdozbiór został również uwieczniony na brazylijskiej fladze.
- Już w 2000 roku Bank Centralny Brazylii wyemitował banknoty z polimeru. Były one dobrze oceniane przez prywatnych użytkowników, ale szybko ujawnił się pewien problem. Mowa o łatwym sklejaniu się plastikowych pieniędzy w bankomatach i maszynach liczących. Właśnie dlatego emisja plastikowych reali została wstrzymana.
- Holenderska kolonia z północnej Brazylii, w połowie XVII wieku wyemitowała bardzo ciekawe monety. Te złote pieniądze wyróżniały się nie tylko kwadratowym kształtem. Były to pierwsze monety, na których wybito słowo „Brazylia” (patrz poniżej).
Wymień, prześlij Reale przez internet